Tôi lúc làm hiệu trưởng trung học, trong khi học sinh nam nữ thảo luận chung, hay nghe những câu đại khái của nam sinh: ối! Mấy chị mà làm gì! Để tụi tôi. Dù tri âm tri kỷ vẫn nên cẩn ngôn. Sa tăn vốn là thiên thần bị Thượng Đế trừng phạt nhưng vẫn sáng suốt.
Tôi biết trong xã hội, nhất là xã hội thời bây giờ có không biết bao nhiêu bạn trai mà lương tâm rất chai lì, trơ lẻn. Ai làm gì bất mãn họ giận rồi quên luôn. Nhưng hy vọng nào không có tính chất mộng.
Tuy nhiên ai có lương tâm rộng rãi cách mấy cũng phải nhận trai gái chạm cọ thân thể nhau để thả hồn theo lời ca điệu nhạc trong hồn khí khả nghi, dưới ánh đèn khiêu gợi thì khó giữ được tâm hồn trong trắng. Nói vậy vẫn dè dặt nhận rằng bạn trai thiếu nhi không phải không thích dùng trực giác khi nhận định người, sự vật, hiện tượng vì như ta đã biết trong một mục trên, bạn trai lúc còn nhỏ hay xét nhận theo ngũ quan. Họ khao khát một cái gì xa xôi quá mà người xung quanh, cảnh vật xung quanh không thấu triệt, làm họ thỏa mãn được.
Người lớn đã cần óc già giặn, tuổi của bạn trai lại cần có nó hơn để mấy lúc thanh xuân bạn vui vẻ khỏi làm những điều mà khi lão thành phải hối hận. Họ bất kể chấm phết, dụng ngữ, mệnh đề. Tuy suy nghĩ như vậy, tôi không dám quả quyết đ àn ông là phái yếu về quan điểm nầy.
Họ ghét thinh lặng và bóng tối vì những thứ nầy là bạn của suy nghĩ mà họ thì ưa hiểu biết bằng ngũ quan. Ở ngoài đường đang chờ bạn đi xi nê đủ thứ bạn mà miệng mở ra là tán gái, nói xầy. Khuyết điểm của người dân, của hạ cấp ta có bổn phận êm dịu xây dựng chớ không có quyền bắt buộc trở thành người xấu như họ bằng lối hạ nhân cách mình xuống để ăn nói cộc cằn, thô bỉ, vô tình tố cáo mình và chánh phủ mình đại diện phục vụ là mù quán, phản dân.
Và trong hôn nhân là việc cao cả của Thượng đế sáng lập, có tính chất vĩnh cửu, hai tâm hồn phối hiệp nhau: tình yêu đã làm cho hai thể xác gần gũi nhau, do đó một mầm sống bắt đầu tượng thai, lớn lên trong cung lòng của người mẹ và sau chín tháng ra chào đời. Có lẽ họ chưa để ý giá trị danh ngôn nầy của Gustave Le Bon: một lời nói ngọt có hiệu năng hơn một câu nói hay. Về tài năng nầy, bạn trai cách chung ăn đứt bạn gái.
Hầu hết bạn trai lúc thiếu nhi là vậy. Đừng ai nói họ kiêu căng. Cho họ biết rằng người bạn đời là nguồn an ủi họ đấy.
Tóm lại bạn trai tự nhiên vừa hướng nội vừa hướng ngoại. Monsabre dặn dò thanh niên: Trước khi lao mình xuống nước người ta dò dòng sông. Đừng mong ở họ đức tế nhị, sự giao cảm của tâm hồn, vẻ đẹp của trầm tĩnh.
Bạn trai sống phong phú bằng giác quan lắm. Đấng vạn năng do đó sáng tạo những bộ sinh lý, những quan năng tâm thần của mỗi phái khác nhau. Nhưng khi qua tuổi 14, bạn trai bắt đầu tỏ ra có trí tuệ quảng bác và sâu sắc.
Nên giúp họ bằng cách giải phẩu tâm hồn họ, chỉ cho họ điều khôn dại và nhất là chỉ việc làm hấp dẫn cho họ. Kiến thiết và kiến thiết. Nhưng phân vụ hằng ngày không còn làm họ tha thiết nữa.