Tôi muốn nói tới những xúc cảm được phát sinh từ những sự việc cụ thể. Chiếc mũ đen là công cụ thể hiện lối tư duy thường được sử dụng nhiều nhất. Sử dụng chiếc mũ trắng chính là một cách tiện lợi để bạn yêu cầu mọi người cung cấp những sự kiện và số liệu để rồi xem xét chúng một cách trung lập, có chủ đích.
Trong trò chơi cờ bạc thì khả năng trực giác lại thường xuyên đem đến những thất bại. (sau bao lâu?) chúng ta có thể hạ giá một vài sản phẩm. Một chiếc mũ xanh cấu trúc có thể đưa ra kế hoạch về những điều gì xảy ra tại mỗi thời điểm - còn hơn cả chức năng của một chương trình máy tính.
Tất cả những vấn đề đó đều được thảo luận khi mọi người sử dụng tư duy mũ vàng. Năm 1998, tôi được mời nói chuyện trong một hội nghị lập hiến nước Úc khi họ đang xem xét về tương lai của đất nước liên bang này, tôi đã kể câu chuyện sau: Bạn chẳng cần gì phải tốn thời gian xem lại phép cộng đầu tiên bởi vì nếu bạn đã làm đúng rồi, bạn chẳng thể nào có được kết quả tốt hơn thế.
… Bởi vì không ai muốn làm việc vào ngày nghỉ nên có gợi ý rằng chúng ta nên thuê những công nhân chỉ làm cố định vào thứ bảy và chủ nhật. Chiếc mũ đỏ tư duy cho phép người nghĩ tự do bộc lộ cảm xúc của mình còn hơn cả một nhà thơ. Hoặc trong 1 hoàn cảnh cụ thể, khi chúng ta đang vộ đi đâu đó, thì đây là 1 lời phàn nàn của chiếc mũ đen.
Chúng ta lờ đi tất cả những ý tưởng khác. Chúng ta có thể chuyển hướng sang một lối tư duy mới. Khía cạnh suy đoán của lối tư duy chiếc mũ vàng cũng liên quan chặt chẽ đến khả năng nhìn nhận vấn đề.
Chúng ta có thể làm thế nào khác để biết được rằng những ý tưởng đó là đúng? Đây chính là điều mà mọi người làm với lối tư duy mới lạ. Chúng ta hoàn toàn có thể lý giải được tình huống trên: bởi khi những thông tin được đưa ra, chúng sẽ phải được xem xét toàn bộ.
Một trong những chức năng của lối tư duy mũ xanh da trời là thiết kế phần mềm cho tư duy về một vấn đề cụ thể. Qui ước quan trọng của lối tư duy chiếc mũ trắng là chúng ta không nên đề cao hoá sự việc. Như vậy, chúng ta sẽ nhìn nhận khả năng trực giác và những xúc cảm có được như thế nào?
Chúng ta thấy một người đàn ông rơi ra khỏi máy bay, không cần dù mà vẫn sống bởi vì có điều gì đó bất thường. Tôi đã sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy để nói tất cả những gì tôi muốn nói. Nhưng khía cạnh quan trọng nhất chính là việc bạn có thể ra hiệu cho chính bản thân bạn.
Chiếc mũ xanh tư duy liên quan đến những ý tưởng mới và những cách thức mới để xem xét sự việc. Liệu có ai thích việc sử dụng chiếc mũ xanh để cấu trúc lối tư duy? Tuy nhiên, tôi sẽ nhắc lại chúng.
Chiếc mũ xanh là chiếc mũ điều khiển tư duy. Nếu giá giảm xuống thì sức mua sẽ tăng lên. Tuy nhiên, có nhiều khi chúng ta cần vận dụng sự sáng tạo một cách chủ đích và có cân nhắc cẩn trọng.