Nói vậy không có ý bảo bạn trai hoàn toàn yếu đuối trước những lời đường mật. Nhưng tôi biết bạn như bao nhiêu tâm hồn thanh xuân khác đang xao xuyến tận sào huyệt của nội tâm vì sự cọ mình của ái tình mà vì tính thẹn thùng, đa nghi của tuổi trẻ bạn không bạch lộ cho mấy ai. Bạn đã yêu ai rồi dù có yếu đuối bán thân làm mồi trụy lạc cho kẻ khác, bạn vẫn nhớ tình xưa.
Họ cứ như vậy mà yêu cho đến khi nào họ thỏa mãn được bản năng truyền sinh. Cách chung bạn trai nghèo túng nầy hay có tinh thần tự ly. Bạn gái không phải không bị nhục tình cám dỗ nhưng có thể dễ dàng đứng trên lãnh vực ái tình thuần tình cảm để tiếp chuyện lâu với người yêu.
Con người bạn gái kỳ biệt, con người bạn trai cũng kỳ biệt. Không phải họ cương quyết đâu. Viết mấy dòng, tôi nghĩ đến nền giáo dục ở Taberd mà phục nhiều vị phu huynh rất săn sóc học sinh nội trú của mình.
Dĩ nhiên nếu không sửa các tật ấy về sau trên đường họ còn gặt những ác quả thảm khốc nữa, nó có thể làm đời họ tiêu tàn. Ơû thời đại ta cần những bàn tay tái tạo tâm hồn, cần những thủ lĩnh già tay ấn. Bị nói gát thì nói to tiếng rồi thôi.
Nói họ nhát, thì đúng. Về lợi ích của hai thứ tinh thần nầy, là chúng bỏ túc nhau. Vì có ái tình căn cứ vào cảm tình đó mà nàng Andromaque của Racine từ chối quả tim của Prrhus vì đã trót yêu Hector.
Họ là nam nhưng lấy làm khoái có hình dáng, tâmtính đàn bà. Họ nói sẽ lập gia đình mà chưa. Mẹ giao phú con cho ơn quan phòng của Người vì chính người vì yêu con đã giao con trước cho mẹ.
Bạn có tin trước bạn và tôi có hằng trăm nghìn tâm hồn nhận xét hơn ta. Người nam như hơn một lần tôi nói là người làm cho thiên hạ phục chớ không phải làm cho người ta yêu mặc dù phải xử thế đắc nhân tâm. Có người thiếu sự giáo luyện về đức khôn ngoan, hay lấy cái tương đối làm tuyệt đối.
Họ tìm đủ cách để cắt nghĩa tốt các khuyết điểm. Tôi có dịp tiếp xúc với một số người nọ tôi cho là điển hình nhất trong sự sợ vợ. Thầy giáo còn xa lạ với tâm hồn tuổi xuân bất mãn họ, mỉa mai về tương lai họ.
Nếu xét cho kỹ thì cách chung cha có công hơn mẹ sau ngày đứa trẻ ra đời. Và đến tuổi trưởng thành, họ cũng giữ các quái tật ấy, họ chỉ đổi việc thôi tinh thần kỳ dị vẫn còn. Kể cả những bạn trai tự nhiên bên ngoài coi khiêm nhu đều sánh với bạn gái có cái gì cứng cỏi hơn.
Họ nói năng, hành động, có cử chỉ, thái độ phần nhiều, theo lý trí, ý chí. Nhưng căn cứ vào phong trào trụy lạc của xã hội hiện đại nhất là ở những nước duy vật, người ta bi quan lắm về lòng băng tuyết của giới đầu xanh. Nếu không hại được thân thể của bạn và người duyên mới của bạn thì tên tuổi đã bị diềm xuống đất đen.