Đến đây bạn trai đã am hiểu về con người xương thịt của bạn trai. Trên đường tiến hóa ấy, tinh thần lại bị chi phối bởi thủtính , làtính hoạt động theo bản năng. Họ có cả một tổ chức Tham ván bán thuyền để thỏa mãn lòng thú.
Thế là tuổi xanh, mầm tương lai của nhân loại, của quốc gia đang đi xuống mà không mấy ai có phương thế kiến hiệu để chận lại. Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: Tôi muốn làm César hay không làm gì hết. Người bạn gái coi bạn tri âm như em và thông cảm đời sống tâm thần cách thân mật như trong bao nhiêu trường hợp tâm giao khác.
Sao tự nhiên họ thấy thích những ai họ hạp. Có điều là họ nghi kỵ lòng tốt thế nhân. Từ Hải chết thảm thương.
Vì chưa già giặn, họ không thấy được trong cái nhịn có cao cả, lễ phép. Vì các công tác gia đình, xã hội đòi nhiều sự thông minh, cương quyết, sự hăng hái, sự tưởng tượng và ký ức nên cơ cấu tâm lý bạn trai cũng được Đấng quan phòng sáng tạo cách chuyên biệt. Song dù muốn dù không họ tự nhiên mộng.
Còn thấy giáo thì họ coi là tên mua văn bán chữ mặc dầu có một thiểu số quên sứ mệnh giáo dục của mình. Họ khác bạn gái ở chỗ là ít bộc bạch nó ra. Điều nầy không oan cho họ chút nào cả.
Điều tôi muốn nhấn mạnh riêng với bạn trai là ái tình, nhục tình chỉ nên đặt trong hôn nhân và phải đặt trong hôn nhân . Trong giới của họ, những người có tuổi khá cao được cái hay là già giặn, kết quả của bao nhiêu lần bị đời bạc đãi, thử thách. Nhiều người lớn thấy họ làm thinh tưởng đâu họ không biết.
Bịnh nhân nghe trong mình nặng như đeo chì, không muốn làm việc, hay buồn và ưa nằm dã dượi. Mặt họ hình như bị đổi dạng, hơi sần và các mụn cám, mụn cồi, mụn bọc nữa, thi đua mọc lên. Họ nói thao thao bất tuyệt hằng giờ những điều nhận xét cho kỹ là vô giá trị.
Tôi muốn nói chủ trương tu là muốn phục vụ Thượng đế và nhân loại đắc lực hơn bằng cách tận hiến tình yêu và tất cả cho Thượng đế. Buồn rầu, thưa bạn, nếu không phá hoại thì cũng vô ích. Cách yêu của bạn không lấy sự căn cứ vào tâm tình tế nhị, nhân nghĩa làm chánh mà từ bản chất ái tình của họ có xu hướng thông đạt ra ngoài, chuyển đến nhục tình.
Tâm lý học cho ta biết trực giác thường đi đôi với quan sát cụ thể hay kinh nghiệm, mà bạn trai thì ưa suy lý, ưa cách tự nhiên, nên khi phán đoán họ chạy đến lý trí hơn là trực giác. Nhưng kẻ sắp gạt họ có lời lẽ mánh lới tế nhị, quỷ quyệt hơn. Sự cởi mở được kiểm soát khôn ngoan giúp thanh niên không chủ quan phán đoán người khác phái cách phiếm diện, khỏi những ảo tưởng nhờ quan sát ngay mặt cách thực tế.
Khi lớn lên trên bước đường đời, người nam tỏ ra dè dặt cẩn thận hơn người nữ. Đi chợ gặp cầu ngập gần trôi, qua xong họ xô cầu cho trôi luôn. Họ mắc cỡ nhưng họ thích bàn chuyện với người đẹp và không gì thú vị cho họ bằng được phái yếu bộc bạch tâm sự và xin họ làm nơi nương bóng.