Chỉ có cách là trở nên ý thức về khối khổ đau sâu nặng này. Bản ngã của bạn luôn cảm thấy được củng cố hơn khi có sự phản kháng hoặc bất đồng với người khác. Cho nên bạn mới nói “Nhìn kìa, Tôi đó” (41).
Tương đương với tiếng động ở bên ngoài là sự ồn ào của những suy tưởng bên trong. Bạn sẽ cảm thấy đồng nhất với những gì bạn đang cảm nhận qua sự tĩnh lặng. Người ta thường dễ dàng bị trói buộc vào những ngục tù của khái niệm của chính mình! (16).
Bạn không có sự chủ động về những gì sẽ xảy đến cho người ấy đâu. Thiên nhiên có thể mang lại cho bạn sự tĩnh lặng. Qua sự kiện khi tự cho rằng mình luôn luôn đúng (28), bạn sẽ cảm thấy mình vượt trội hơn người khác, do đó bạn càng củng cố thêm cảm nhận về chính mình.
Không có gì gây khổ đau cho nhân loại hơn là chủ nghĩa giáo điều. Cho nên chữ “tạm biệt”, trong nhiều văn hoá khác nhau, thường được nói là “hẹn gặp lại”. Nhận thức này sẽ giúp cho bạn thôi đồng hoá mình một cách vô thức với những suy nghĩ đó.
Nhưng dễ dàng biết bao cho bạn khi nhớ lại sự thực này để “trở về nhà” và biết rằng: Đó như là một sự nhận biết về cái không gian mà trong đó những ý nghĩ và cảm xúc của bạn được diễn ra. Do đó không thực sự có cái gì chết cả, bất kỳ ở đâu.
Đây không phải là một cuốn sách mà bạn có thể đọc ngấu nghiến một mạch từ đầu đến cuối, rồi cất lên kệ sách… cho bụi đóng. Vừa Trần Nhân Tông vừa làm vua, vừa biết thực tập Thiền. Tương đương với tiếng động ở bên ngoài là sự ồn ào của những suy tưởng bên trong.
Vì tấ cả chúng ta đều là một phần căn bản của Sự Sống duy nhất được biểu hiện thành muôn hình, muôn vẻ khắp vũ trụ, những hình tướng liên hệ một cách mật thiết với nhau. Điều này không có nghĩ là ta sẽ không biết bảo vệ cho người thân của mình khi có nguy hiểm hay sẽ không biết bảo vệ đất nước mình khi có ngoại xâm. Làm như thế thì vô tình làm cho tự ngã, cảm nhận về “cái Tôi” rất sai lầm ở trong bạn thân ta càng mạnh hơn.
Cho nên khi bạn có ý phán xét một người, bạn đã nhẫm lẫn những khuôn mẫu, thói quen trong cách cư xử đã bị tha hoá của họ với bản chất chân thực của họ. Bạn có nhận ra rằng “cái Tôi” này rất dễ phôi pha, vì nó chỉ là một sự hình thành rất tạm bợ như một đợt sóng biểu hiện trên mặt nước. Cảm nhận nội tại về chính tự thân mình, tức bản chất chân thực của bạn là gì, bản chất ấy không thể tách rời khỏi sự im lắng (2).
(13) Những khuôn mẫu phản ứng rất bó buộc trong suy tư hay tình cảm: Đó là những rãnh mòn, những thói quen không thể cưỡng lại trong cách tư suy tnghĩ và cảm nhận mọi sự, mọi việc. Hãy có ý thức ôm trọn những âm thanh của thiên nhiên - tiếng sột soạt của lá cây ở trong gió, tiếng mưa rơi, tiếng nỉ non của côn trùng, giai điệu của tiếng chim hot lúc bình minh. Nói một cách khác, Tâm là nơi muôn vật, mọi thứ hữu hình được tjạo ra, được sinh ra.
Bạn chỉ nhận biết, nhưng không hề suy tư. (39) Tạo cho mình một cá tính, một nhân cách: Có những điều chúng ta biết được lặp đi lặp lại nhiều lần nên lâu ngày đã trở thành một thói quen ở trong ta. Cùng lắm thì họ chỉ có thể đánh giá những gì bạn nói hay chuẩn bị để đáp lại lời bạn.