mà con người phải sống trong hy vọng chớ. Nhiều bực trí thức có thể thiếu lương tri làm nhiều việc ngu xuẩn lúc hội chung mà khi về nhà riêng họ lấy làm lạ sao con người họ hành động kỳ quái như vậy. Cũng có những bạn trai thân thể phụ nhược ưa cảnh sống ao tù.
Cha đánh má, chị hay em gái buồn khóc, còn họ can thiệp, lên tiếng trách cha. Rồi từ sự thương hại đó người cha nghĩ đến bổn phận đối với con, kết quả của tình yêu của mình, hình ảnh của bạn trăm năm mình và là dòng máu của mình. Nhưng khi mất tình yêu hay bị bội bạc, đ àn ông đau khổ không thua đ àn bà có khi hơn nữa vì trong lúc cô độc họ dùng lý trí để suy xét chân nghĩa của ái tình, phán đoán về nhân nghĩa, thuỷ chung.
Thành ra khi bàn về tật ích kỷ, ưa độc đoán tôi nói với dè dặt. Đời sống hướng hạ của họ không bao giờ có tín ngưỡng cao cả vì sa lầy trong tội ác. Tôi không nói vì hạng bạn trai nầy chỉ một số bị nhiễm gió độc của phong trào trụy lạc.
Nhưng còn biết bao cái đẹp khác mà tâm hồn ta khao khát. Niềm vui thiêng liêng trong sạch của con người khiết bạch cũng mất đi trong tâm hồn và trên gương mặt họ. Có nhà giáo dục gọi họ là sái trí hiểu là phán đoán sai thiên tính công lý, trật với lương trí.
Mà từ chỗ phẫn uất đến chỗ phản động chỉ còn một bước gần. Coi chừng đầu óc nam thanh bây giờ như giấy chậm, gặp chất ô uế có thể thu hút làm tổn hại đến đời mình. Lời nói, lối xã giao của họ nói lên tâm hồn thành thực tự nhiên của họ.
Xuyên qua lớp kiến tình yêu, bạn thấy người yêu của bạn là tuyệt sắc, tuyệt tài, tuyệt đức. Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ. Bạn trai thích: muốn bồng đứa bé, véo mé mặt nó, khều càm nó, đánh nhẹ tay nó.
Tôi nói ngay tinh thần nhiệm vụ của nam giới đối với xã hội nhỏ của họ là gia đình. Người ta nói không vô lý: lửa gầm rơm không trầy thì trụa. Nhưng đến giờ ông giảng truyện Kiều, ông phân tích tâm lý Kiều, Kim:
Francoise nói: Tôi phải săn sóc thân thể tôi để tập nó làm những việc khổ cực của tinh thần. Sợ tình cầm cờ nó ra tình cầm sắt hồi nào mình không hay. Mà tại vấn đề hay vật khách quan nào đó có một cái gì nổi bật lên kích thích họ, họ như cái máy để ý tới rồi cũng như máy phán đoán, đánh giá trị hư thực, trúng, sai.
Đàn ông có tiếng là thận trọng còn họ nghịch lại họ phán đoán không cần bằng chứng khoa học, không cần tin tưởng ở lương tâm ai, mà chỉ dựa vào dư luận, vào nhận xét vụt chạc. Nhiều công việc gấp rút họ làm cách thẫn thờ, lờ đờ tựa nước ương. Nhục tình là phương thế Tạo hóa muốn con người dùng để truyền sinh nhân loại.
Đến đây thấy con người bạn trai có những thể cách xử thế đặc biệt hơn bạn gái, mà điểm nổi bật nhất là phức tạp và phức tạp. Có khi lúc còn đủ đôi đủ bạn, họ ít ý thức tình yêu. Đem cơm cho cha ăn nhổ mạ, họ nghe từ đầu đ ê vọng lại: