Thưa bạn, tôi nhiệt liệt lập lại rằng tôi viết cho bạn đấy. Vậy mà người ta cứ bảo thời giờ là tiền bạc chứ. Bây giờ tôi xem ông ta sử dụng 16 giờ đó như thế nào.
Chỉ thay đổi một chút thôi, dù là thay đổi cho đời ta sung sướng hơn, ta cũng thấy khó chịu, bất tiện. Học cái gì? Điều đó không thành vấn đề, từ xưa tới giờ nó chưa bao giờ thành vấn đề. Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút.
Tôi la lớn lên như vậy. Hôm đó, bạn không bỏ ra 45 phút để sửa soạn đi ngủ. Tôi cho chính nhờ thấu hiểu chân lý ấy mà tôi khác con heo nằm vũng bùn kia.
Tôi tin rằng dùng bảy giờ rưỡi đó một cách đầy đủ, thì đời sống trong tuần sẽ sinh động lên, hăng hái lên, và bạn sẽ ham thích cả những công việc chán nản, tầm thường nhất. Chúng ta có và luôn luôn đã có tất cả số thì giờ trời cho. Lẽ ấy có vẻ đương nhiên.
Có nó, làm cái gì cũng được; thiếu nó, không làm được việc gì cả. vạn sự đều tuỳ thuộc vấn đề đó cả. Đã đành, nên bỏ thêm nhiều thì giờ vào việc tu thân, càng chịu tốn công thì kết quả càng nhiều.
Bạn thử theo đi, bạn sẽ thấy phương pháp ấy chữa được phân nửa những bệnh trong đời, nhất là bệnh ưu tư - cái bệnh khốn khổ, có thể tránh được và có thể làm cho ta mắc cỡ. Tôi biết bạn đương tự nhủ: "Cái anh chàng này, từ đầu sách tới cuối chương trước nghe cũng xuôi xuôi, cũng đã bắt đầu làm cho mình hơi chú ý tới, nhưng bảo mình suy nghĩ ở trong xe và tập trung tư tưởng thì không được rồi. y không đáng được tiếp tế thời gian, phải khoá công tơ lại cắt thời gian của y đi".
Chúng ta ngỡ hành động theo lý trí, trong thực tế lại hành động theo tình cảm nhiều hơn. Hễ làm không đổ mồ hôi thì nó không bằng lòng. Nhưng có gì lạ đâu? Vẫn là luật nhân quả mà.
Tôi la lớn lên như vậy. Thái độ ấy hoàn toàn vô lý và có hại vì ông đã coi trọng một khoảng thời gian mà ông trông cho mau hết. Nhưng nhất cử có thể lưỡng tiện thì sao bạn không tập trung vào cái gì hữu ích? Chẳng hạn - đây chỉ là một thí dụ thôi -chẳng hạn tập trung tư tưởng vào một chương của Marc Aurele hay Epictete (hai triết gia La Mã thời cổ đại).
Muốn xiết chặt ngay vấn đề tiêu dùng thì giờ, tôi lựa trường hợp một cá nhân nào đó để xét. Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương. Bạn không nhất định phải chuyên tâm vào nghệ thuật hoặc văn chương mới sống được một cách đầy đủ.
Không yêu văn chương không phải là một tội, cũng không phải là dấu hiệu của sự ngu dốt. Học không phải là để thông hiểu văn chương, biết nghệ thuật hoặc một môn học nào khác, mà là để tự biết mình. Nhưng những điều tôi nói về âm nhạc có thể áp dụng vào những nghệ thuật khác.