Tiêu đề một tác phẩm khoa học ít có tính biểu lộ như tiêu đề một cuốn sách sử học. Vì vậy, chúng ta cần phải dùng lối đi tắt trong đọc đồng chủ đề. Đây là phương pháp hữu hiệu nhất dù bước đầu có hơi lòng vòng, rắc rối.
Giai đoạn đầu của đọc sơ cấp - sẵn sàng đọc tương ứng với việc theo học ở các trường dự bị và mẫu giáo. Trong những chương trước, chúng tôi đã thảo luận kỹ việc đọc sách như thế nào là tích cực. Vì thế, khi bạn đã khám phá ra vở kịch nói về điều gì và trả lời được các câu thường hỏi khi đọc sách, bạn hãy cố gắng để đạo diễn vở kịch.
Hãy coi việc đọc một cuốn sách là cuộc đối thoại giữa bạn và tác giả. Một câu ghép có thể nêu lên một số nhận định liên kết với nhau dưới dạng một lập luận. Bạn phải nhớ đặt chúng trong khi đọc.
Chúng ta đã quen với những kiểu trộn lẫn như vậy nhưng với trường hợp của khoa học xã hội thì có khác. Immanuel Kant đã viết hai tác phẩm triết học nổi tiếng là The Critique of Pure Reason (Bàn về suy luận thuần tuý) và The Critique of Practical Reason (Bàn về suy luận mang tính thực hành). Suy nghĩ chỉ là một phần của việc học.
Hãy đọc tiểu sử như đọc sách lịch sử, hãy xem những cuốn tự truyện một cách ý nhị và đừng quên là không được tranh luận về cuốn sách cho tới khi đã hiểu cặn kẽ nội dung sách. Lý do thứ hai, không phải câu nào cũng đơn giản như câu Đọc sách chính là học. Đây chính là mục tiêu chủ đạo của cuốn sách này.
Lý do không chỉ bởi vì chúng được viết theo thể thơ (trừ Thiên đường đánh mất, các tác phẩm còn lại đều được diễn xuôi cho dễ đọc) mà điều khó khăn nằm ở tính nhân văn của tác phẩm, ở cách tiếp cận vấn đề. Cách đọc để hiểu xảy ra với hai điều kiện. Mặt khác, một thuật ngữ đơn lẻ có thể được biểu đạt bằng nhiều từ khác nhau.
Khi đọc ở cấp độ này, mục đích của bạn là xem xét bề mặt cuốn sách, và tiếp thu tất cả những gì mà bề nổi của cuốn sách dạy bạn. Họ thường phạm một hay cả hai sai lầm khi đối mặt với thuyết thần học giáo điều. Do đó, bạn cần biết sử gia của tác phẩm bạn đang đọc tiến hành công việc theo cách nào.
Nhưng còn nhiều điều cần phải bàn đến. Một phần tương lai sẽ do hiện tại quyết định. Vì thế, cấp độ đọc sơ cấp được bao hàm trong cấp độ đọc kiểm soát, cũng như cấp độ đọc kiểm soát được bao hàm trong đọc phân tích, và đọc phân tích lại hiện hữu trong đọc đồng chủ đề.
Trong những năm 1920, 1930, phương thức này rất thông dụng. Lập luận là một chuỗi các mệnh đề tạo nền tảng cơ sở cho một kết luận. Những cuốn sách khoa học vĩ đại thường dễ đọc hơn rất nhiều những cuốn khác vì các tác giả đã cẩn thận giúp bạn hiểu được những thuật ngữ, xác định rõ các nhận định chính và trình bày các luận điểm chủ chốt.
Nếu không có thông tin thêm, độc giả có thể đưa ra những lời phê bình hợp lý và hy vọng rằng nếu tác giả biết được những phê bình đó, ông sẽ thay đổi quan điểm. Còn độc giả các tác phẩm thơ ca hay giả tưởng không hành động như vậy, mà tuỳ theo tác phẩm tác động đến độc giả như thế nào thì độc giả hành động như thế. Cách duy nhất để diễn đạt các kiến thức tổng quát là dùng những từ ngữ trừu tượng.