Tán thành mà không hiểu gì là vô nghĩa, còn phản đối mà thiếu hiểu biết là trơ tráo. Ví dụ câu trích từ tác phẩm The Prince (Quân vương) của Machiavelli sau đây: Nhưng ngay cả khi chúng tôi đã hiểu đúng ý bạn thì vẫn còn hai sự lựa chọn: chúng tôi có thể đồng ý hoặc không đồng ý.
Nói cho đúng, đó là do người ta đã kỳ vọng quá nhiều trong lần đầu tiên đọc một cuốn sách khó. Các bác sĩ hay các chuyên gia và cả chúng ta khi còn là sinh viên, do sợ thi trượt nên phải đọc theo giải thích của giáo sư,… Nội dung (hay cốt truyện) của thơ trữ tình thường là những trải nghiệm chứa đựng nhiều cảm xúc, trong khi cốt truyện của tiểu thuyết và kịch thường phức tạp hơn với nhiều nhân vật, nhiều hành động và các mối liên hệ chằng chéo giữa các nhân vật cùng những cảm xúc khác nhau của từng người.
Sau đây là một vài ví dụ về quy tắc thứ hai của cấp độ đọc phân tích quy tắc đòi hỏi bạn phải nêu được sự thống nhất của cuốn sách. Những ý kiến không được ủng hộ không có chỗ đứng ở đây, dù thực tế đôi khi chúng cũng ẩn mình trong đó. Có sự khác biệt rõ nét giữa ghi chú cấu trúc và ghi chú ý niệm.
Lời khuyên trên của chúng tôi có thể coi như một quy tắc của việc đọc ngoài. Họ muốn tìm hiểu sâu hơn vè những kiến thức có thể giải quyết các vấn đề của cuộc sống. Bạn không thể coi là đã giải quyết vấn đề hay đã vượt qua khó khăn cho tới khi bạn thật sự bắt tay vào đọc nó.
Họ không biết các quy tắc đọc sách; không biết cách sắp xếp vốn tri thức của mình để giải quyết vấn đề. Ví dụ, các từ đồng nghĩa tuy có cùng một nghĩa nhưng lại khác nhau về mặt chữ; các từ trái nghĩa thì liên hệ với nhau thông qua sự đối lập và tương phản về nghĩa. Cuối cùng, Aquinas đưa ra câu trả lời hay giải pháp của riêng ông.
Tuy nhiên, điều lạ là toán học khiến nhiều người thấy sợ và không thích nhưng bạn sẽ gặp nhiều rắc rối nếu thiếu nó. Hơn thế, các bằng chứng đưa ra cũng phải tuân theo những quy định hết sức chặt chẽ. Khi nói tác giả cung cấp thông tin sai nghĩa là tác giả đã khẳng định một điều không đúng là có thật.
Và bây giờ bạn có thể hoàn thành việc đọc phân tích cuốn sách. Nhưng nếu bạn đọc sách nhằm nâng cao hiểu biết, có thể bạn sẽ không chú ý đến những chi tiết đó. Lượng tài liệu dạng như vậy nhiều tới mức không ai có đủ thời gian đọc hết một phần những tài liệu đó.
Nếu bạn có thói quen đặt câu hỏi khi đang đọc sách thì bạn là một độc giả giỏi hơn những người không biết đặt câu hỏi. Nhưng trong triết học, điều này có thể khác. Khi tất cả tác giả chỉ đưa ra hai câu trả lời, vấn đề trở nên đơn giản.
Như đã nói, Plato nêu lên những vấn đề triết học trường tồn; Socrates thông qua các mẩu đối thoại đã nêu lên những câu hỏi tuy đơn giản nhưng sâu sắc như trẻ em thường hỏi; Aristotle thì nhìn nhận những phản đối của các nhà triết học khác và trả lời họ. Descartes không hoàn toàn thất bại. Một giả thuyết không thể được xem là đúng nếu nó không chịu được thử thách của các cuộc tranh luận công khai.
Từ bề mặt thường có ngụ ý không tốt. Hoặc có thể, bạn cũng từng ngồi trên ghế thẩm phán và phải quyết định có phải người này giết người kia hay không. Do đó, bạn cần biết sử gia của tác phẩm bạn đang đọc tiến hành công việc theo cách nào.